Ocena ryzyka zawodowego: cel, proces, częstotliwość i komunikacja

Podstawowym celem oceny ryzyka zawodowego jest zapewnienie jak najlepszej ochrony zdrowia pracowników.

Wynikiem oceny powinno być ustalenie pewnych kwestii: czy ryzyko jest odpowiednio kontrolowane i można je uznać akceptowalne, jakie środki można zastosować w celu jego redukcji, gdy nie jest akceptowalne, jak również jakie priorytety należy przyjąć redukując ryzyko, a także jakie środki można zastosować w celu dalszej poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników.

Przebieg oceny ryzyka

Ocena ryzyka zawodowego powinna przebiegać w jak najprostszy sposób. W wielu małych firmach można łatwo zidentyfikować zagrożenia, gdyż nie występują dosyć często. Istotne jest, aby przy ich ocenie opierać się na zdrowym rozsądku.

Ocena ryzyka przebiega w dwóch etapach. Pierwszym jest analiza ryzyka, która obejmuje zebranie niezbędnych do oceny informacji, identyfikacja zagrożeń oraz oszacowanie ryzyka an podstawie tej identyfikacji. Etapem drugim jest wyznaczenie dopuszczalności ryzyka i jego akceptacja. Należy tu ocenić, czy ryzyko jest / nie jest dopuszczalne / akceptowalne, a jeśli jest ono akceptowalne, to czy jest ono małe czy średnie.

W sytuacji, gdy ryzyko jest niedopuszczalne, ograniczające je działania muszą być natychmiastowe, a praca musi być wstrzymana.

Dopuszczalne średnie ryzyko wymaga prowadzenia takich działań, aby je zmniejszyć, ryzyko małe natomiast wymaga takich działań, które zapewnią, że pozostanie ono na tym samym poziomie. Wszystkie te działania należy dokładnie zaplanować, wykonać i na koniec ocenić wyniki ich realizacji.

Ryzyko jest kontrolowane w odpowiedni sposób i akceptowalne w sytuacji, gdy w wyniku oceny można określić, że spełnione są wymagania aktualnych norm i przepisów, zasady ograniczenia ryzyka są poprawnie stosowane, a przy zapewnieniu ochrony pracownikom uwzględniono dostępne najnowsze osiągnięcia techniki, organizacji oraz środki ochrony indywidualnej i zbiorowej.

Jeżeli powyższe warunki nie są spełnione, ryzyka nie można uznać za akceptowalne.

Częstotliwość oceny ryzyka

Częstotliwość oceny ryzyka zawodowego na danych stanowiskach pracy nie jest określona w przepisach bhp. Informacje na ten temat są zawarte w Polskiej Normie PN-N-18002: 2000 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego. Norma ta zaleca, aby przeprowadzić oceny ryzyka zawodowego przy tworzeniu nowych stanowisk pracy, okresowo i zawsze w sytuacjach, kiedy wykorzystywane do jego oceny informacje straciły swoją aktualność, a w szczególności przy wprowadzaniu zmian na stanowiskach pracy (np. technologicznych lub organizacyjnych), po zmianie obowiązujących wymagań, które odnoszą się do ocenianych stanowisk pracy lub po wprowadzeniu zmian stosowanych środków ochrony indywidualnej i zbiorowej.

Ponowna ocena ryzyka zawodowego powinna być przeprowadzana zawsze w sytuacji, kiedy doszło do wypadku na stanowisku pracy oraz w przypadku, gdy u pracownika została stwierdzona choroba zawodowa. Może być także przeprowadzona, jeżeli przy poprzedniej ocenie doszło do błędu.

Informacja pracownika o wynikach oceny ryzyka

Obowiązkiem pracodawcy jest informowanie pracowników o wynikach oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy związanych z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami. Może ją przekazywać bezpośrednio pracodawca, kierownik zakładu pracy, przełożony pracownika lub zespół oceniający ryzyko w firmie. Taka informacja powinna być przekazywana po każdej okresowej ocenie tego ryzyka.

Zgodnie z art. 104 kp pracodawca powinien w regulaminie zamieścić informację o sposobie informowania pracowników o ryzyku zawodowym. Pracownik powinien pisemnie potwierdzić, że zapoznał się z tymi informacjami oraz z wynikami oceny ryzyka i podjętymi przez pracodawcę działaniami profilaktycznymi, które dotyczą stanowiska pracy.