System równoważnego czasu pracy: co to?

System równoważnego czasu pracy, zgodnie z przepisami prawa pracy w Polsce, pozwala na elastyczne kształtowanie czasu pracy pracowników. W ramach tego systemu dopuszczalne jest przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy nawet do 24 godzin, jednakże musi być zachowany równoważny wymiar czasu pracy w określonym okresie rozliczeniowym.

System równoważnego czasu pracy - jak wprowadzić?

Wprowadzenie systemu równoważnego czasu pracy w firmie może być korzystne zarówno dla pracodawcy, jak i pracowników. Jednak warto pamiętać o kilku kluczowych kwestiach. Po pierwsze, niezbędne jest uzgodnienie takiego systemu z pracownikami lub ich przedstawicielami, co wymaga przeprowadzenia konsultacji i ewentualnego uzyskania zgody. Po drugie, należy pamiętać o przestrzeganiu przepisów dotyczących czasu pracy oraz zapewnieniu odpowiednich warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.

System równoważnego czasu pracy a nadgodziny

Warto zaznaczyć, że w przypadku systemu równoważnego czasu pracy nadgodziny są rozliczane inaczej niż w tradycyjnym systemie. Zamiast płacenia za każdą nadgodzinę, pracownik może otrzymać dodatkowy dzień wolny za nadgodziny przepracowane w ramach wydłużonego dobowego wymiaru czasu pracy.

Przykładowo, jeśli pracownik pracuje po 12 godzin dziennie w systemie równoważnego czasu pracy, to po przekroczeniu standardowych 8 godzin dziennie, nadgodziny nie są płatne, ale mogą zostać zrekompensowane dodatkowymi dniami wolnymi.

Wprowadzenie systemu równoważnego czasu pracy może być korzystne dla firmy i pracowników, jednak wymaga starannego przemyślenia i zrozumienia jego zasad. Zapewnienie odpowiedniego bezpieczeństwa i przestrzeganie przepisów prawa pracy są kluczowe dla sukcesu tego rozwiązania.

Przepisy dotyczące wymiaru czasu pracy

Przepisy kodeksu pracy dotyczące wymiaru czasu pracy mają zapewnić pracownikowi, by nie wykonywał swojej pracy ponad dopuszczalne normy i aby był bardziej wypoczęty. W kodeksie pracy zawarte zostały normy dotyczące czasu pracy, których omówienie stanowi obowiązkowy punkt każdego szkolenia bhp.
W podstawowym systemie pracy norma dobowa wynosi 8 godzin. W przypadku innych systemów, np. systemu równoważnego, można zaplanować większą ilość godzin pracy. Norma tygodniowa określana jest jako przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. Tygodniowy czas pracy nie może być dłuższy niż przeciętnie 48 godzin łącznie z nadgodzinami w przyjętym okresie rozliczeniowym.
W czasie kursu bhp wskazuje się, że kalkulację czasu pracy przeprowadza się w założonym przez pracodawcę okresie rozliczeniowym, który nie może przekroczyć 4 miesięcy. W okresach rozliczeniowych czas pracy bilansuje się. Suma wszystkich godzin w okresie rozliczeniowym powinna wynosić przeciętnie 40. Dodatkowe godziny pracy ponad przeciętną 40 godzinną normę stanowią tzw. nadgodziny dobowe. Obowiązkiem każdego pracodawcy jest planowanie czasu pracy w taki sposób, aby zachować normy wynikające z kodeksu pracy. Jeżeli normy te nie są zachowane, pracownik nabywa prawo do nadgodzin. 

System równoważnego czasu pracy - jak to obliczać? Przykłady.

W systemie równoważnego czasu pracy dopuszczalne jest przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy ponad 8 godzin - maksymalnie nawet do 24 godzin. Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dodatkowymi dniami wolnymi od pracy.

W przykładowym 1-miesięcznym okresie rozliczeniowym czasu pracy, wymiar czasu pracy wynosi 168 godzin. Pracownik zatrudniony w tzw. podstawowym systemie czasu pracy (pracujący po 8 godzin na dobę) ma do przepracowania w tym miesiącu 21 dni (21 dni x 8 godzin = 168 godzin).
Natomiast pracownik zatrudniony w systemie równoważnego czasu pracy, pracujący po 12 godzin na dobę, ma do przepracowania w tym miesiącu 14 dni (14 dni x 12 godzin = 168 godzin), a pracownik pracujący po 24 godziny na dobę - tylko 7 dni (7 dni x 24 godziny = 168 godzin).
Tym samym pracownik pracujący po 8 godzin na dobę ma w takim miesiącu 9 dni wolnych od pracy, pracownik pracujący po 12 godzin na dobę - 16 dni wolnych, a pracownik pracujący po 24 godziny na dobę - aż 23 dni wolne od pracy.

System równoważnego czasu pracy – kiedy się go nie stosuje?

System równoważnego czasu pracy może być stosowany do każdego pracownika, jednak pracodawcy nie opłaca się go stosować w ten sposób.

Czas pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, a także dla pracownic w ciąży, pracowników opiekujących się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia (tutaj jednak furtką jest ich pisemna zgoda) - nie może przekraczać 8 godzin dziennie (art. 148 Kodeksu pracy).

Warto mieć wiedzę na temat równoważnego czasu pracy, ale także - o wszystkich prawach przysługujących pracownikowi. Przeczytaj więcej na ten temat tutaj: https://www.szkolenia-bhp24.pl/strefa-wiedzy/artykuly/Prawa-pracownika-Kodeks_pracy

Źródło: https://kadry.infor.pl/kadry/indywidualne_prawo_pracy/czas_pracy/5289501,Rownowazny-czas-pracy-wprowadzanie-i-stosowanie.html